Trong cuốn Cẩm nang "Chuyển đổi số" do Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng, định nghĩa công dân số là người dân được trang bị năng lực số để sống giữa môi trường được số hóa toàn diện. Trong đó, 9 yếu tố cấu thành công dân số gồm khả năng truy cập nguồn thông tin số; khả năng giao tiếp trong môi trường số; kỹ năng số cơ bản; mua bán hàng trên mạng; chuẩn mực đạo đức trong môi trường số; bảo vệ thể chất, tâm lý trước ảnh hưởng từ môi trường số; quyền, trách nhiệm trong môi trường số; định danh, xác thực, dữ liệu cá nhân; quyền riêng tư trong môi trường số.
Để phát triển công dân số, thời gian qua, tỉnh ta đã và đang tích cực triển khai Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030” (Đề án 06). Nằm trong nhóm tiện ích phục vụ phát triển công dân số, tài khoản định danh điện tử là tiện ích cần thiết bởi khác với căn cước công dân (CCCD), tài khoản định danh điện tử (ĐDĐT) sẽ được xác thực thông tin trên môi trường điện tử. Theo lộ trình, các thông tin về y tế, giấy phép lái xe, thẻ tín dụng, an sinh xã hội… với hơn 30 loại giấy tờ sẽ được tích hợp để thực hiện các yêu cầu đa dạng của người dân trên tất cả lĩnh vực.
Đoàn viên, thanh niên hỗ trợ người dân cài đặt tài khoản định danh điện tử trên điện thoại thông minh.
Tính đến nay, toàn tỉnh đã có 717.695/729.860 người được cấp CCCD/ĐDĐT, đạt tỷ lệ 98,33%; thu nhận 734.822 hồ sơ cấp CCCD gắn chip điện tử; kích hoạt thành công 415.511 tài khoản ĐDĐT mức 1 và mức 2.
Cùng với đó, thực hiện Quyết định số 1813/QĐ-TTg ngày 28/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2021-2025. Tỉnh Tuyên Quang đã đẩy mạnh triển khai các dịch vụ ngân hàng số, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ ngân hàng; phát triển các dịch vụ thanh toán hiện đại, tiện lợi, đảm bảo an ninh, an toàn trong thanh toán. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 01 kiosk ngân hàng số và 90 máy giao dịch tự động (ATM/CDM), trong đó có 05 CDM có nhiều chức năng đa dạng, trên 350 máy POS/mPOS, trên 30.000 QR code, Viet QR đang hoạt động; có trên 800 đơn vị hưởng lương ngân sách thực hiện trả lương qua tài khoản; có khoảng 2.000 doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện nộp thuế qua ngân hàng; 100% các huyện, thành phố đã triển khai thực hiện chi trả lương hưu qua ngân hàng cho các đối tượng thụ hưởng. Bên cạnh đó, các Ngân hàng thương mại đã kết nối cung cấp các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt thông qua các phương thương thức, như: chuyển khoản, POS, QR code,... để thu tiền điện, tiền nước, học phí, viện phí,...
Bà Phạm Thị Thỏa, xã Phúc Thịnh, huyện Chiêm Hóa chia sẻ, vài tháng trở lại đây, gia đình tôi thường thực hiện thanh toán tiền điện qua áp ngân hàng trên điện thoại. Chỉ cần vài thao tác trên điện thoại là có thể tra cứu được hóa đơn tiền điện và nộp tiền điện rất nhanh chóng.
Cũng theo bà Thỏa, ban đầu khi mới làm bà cũng chưa nhớ được hết các thao tác nhưng sau vài lần được các bạn trẻ, những người biết về công nghệ hơn hướng dẫn thì bà đã biết cách sử dụng.
Tại huyện Hàm Yên, để giúp người dân tiếp cận thông tin, sử dụng thành thạo các ứng dụng số, UBND huyện phối hợp với Viettel Tuyên Quang triển khai mô hình chợ 4.0, Chợ thanh toán không sử dụng tiền mặt. Chị Nguyễn Thị Hường, tổ nhân dân Cống Đôi, thị trấn Tân Yên, huyện Hàm Yên chia sẻ, thời gian gần đây, khi đi chợ chị chỉ mang theo ít tiền mặt, đa số là chuyển khoản. Bởi, tại những cửa hàng buôn bán rau, thịt, quần áo, tạp hóa đều đã dùng mã quét QR Code để thanh toán. Ứng dụng công nghệ số này giúp việc mua sắm, thanh toán nhanh chóng và tiện lợi hơn rất nhiều.
Người dân quét mã QR Code để thanh toán khi mua hàng tại thôn Cao Đường, xã Yên Thuận, huyện Hàm Yên
Tại thành phố Tuyên Quang, xác định chuyển đổi số muốn thành công phải bắt nguồn từ nhu cầu của người dân, doanh nghiệp, thành phố đã và đang đẩy mạnh tuyên truyền để hình thành và phát triển công dân số. Giúp người dân có kiến thức, kỹ năng cơ bản để tham gia các hoạt động trên môi trường số an toàn, từ đó đón bắt được cơ hội phát triển, góp phần thực hiện thành công chuyển đổi số tại địa phương.
Anh Khổng Văn Nam, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp công nghệ cao Việt Bắc, phường Đội Cấn (TP Tuyên Quang) cho biết, nắm bắt xu hướng, lợi thế và yêu cầu tất yếu trong đời sống hiện nay nên HTX đã chủ động học hỏi, tiếp cận sử dụng mạng xã hội Zalo, Facebook, TikTok cũng như tham gia các sàn thương mại điện tử để quảng bá, giới thiệu, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm của HTX. Từ khi đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, thị trường tiêu thụ của HTX đã được mở rộng. Các sản phẩm của HTX như: Tinh dầu chanh, nước cốt chanh, nước rửa bát, nước giặt đã có cơ hội quảng bá, giới thiệu đến người tiêu dùng cả nước. So với cách bán hàng truyền thống trước đây, hiện nay khi bán hàng qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, doanh thu của HTX đã tăng khoảng 50% so với trước.
Toàn tỉnh hiện có hơn 20 doanh nghiệp bưu chính, chuyển phát hoạt động theo nhiều mô hình khác nhau. Có 314 điểm cung cấp dịch vụ bưu chính của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bưu chính, chuyển phát trên địa bàn tỉnh tiếp tục được duy trì hoạt động phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đến nay, tỷ lệ thuê bao điện thoại di động sử dụng điện thoại thông minh đạt khoảng 75%; tỷ lệ hộ gia đình có đường Internet cáp quang băng rộng đạt khoảng 55%; tỷ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên có tài khoản giao dịch thanh toán tại ngân hàng hoặc tổ chức được phép khác đạt 84%;...
Xã hội đang chuyển mình mạnh mẽ trên môi trường số, dù còn nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện, nhưng những công dân số tỉnh Tuyên Quang đã và đang chủ động ứng dụng rộng rãi công nghệ trong thực hiện các thủ tục hành chính, phát triển sản xuất, kinh doanh, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh…/